فطریه با کفاره چه تفاوتی دارد و چه کسی می‌پردازد؟

 

 

... چون احتمالا امشب، شب آخر ماه است، عرض کنیم این روایت را از امام صادق (علیه السلام) که فرمودند: شب آخر ماه مبارک رمضان، شب وداع است و این گونه دعا کنید:

 

 

«هر کس در شب آخر ماه رمضان، با آن وداع کند و بگوید: «خداوندا! این ماه را آخرین روزه‌داری من در ماه رمضان قرار مده! پناه به تو می‌برم از این که سپیده این شب بدمد، مگر آن که مرا آمرزیده باشی». خداوند متعال پیش از صبح، او را می‌آمرزد و توفیق توبه به درگاهش به او روزی می‌کند».

 

در جلسه گذشته راجع به فطریه نکاتی را بیان کردیم که هم می‌توان جنس داد و هم می‌توان پول معادل آن را داد.

 

سؤال اول این است که چه چیزی باید داد؟ که باید بگوییم جنسی که می‌خواهد بدهد، باید طعام باشد؛ هر جنسی را نمی‌تواند داد؛ مثلا گوشت، حبوبات و ... را نمی‌تواند بدهد؛ باید یا خود خوراکی‌های مشخص شده برای فطریه همچون برنج، ماکارونی، آرد، خرما، گندم و ... را بپردازد؛ یا برای هر نفر معادل آن سه کیلو را به پول بدهد.

 

سؤال بعدی این است که چه کسی باید فطریه را بدهد؟ که باید گفت: سرپرست خانوار باید برای خود و اعضای خانواده خود که تحت تکفل او هستند، فطریه را بپردازد.

 

تفاوت فطریه با کفاره این است که اگر کفاره بر یک خانم واجب شد، نمی‌تواند به شوهر خود الزام کند که کفاره او را بدهد؛ اما فطریه هر شخصی بر عهده او نیست؛ فطریه افراد نان خور در خانواده بر عهده سرپرست خانواده است؛ حال این سرپرست می‌خواهد پدر باشد یا مادر باشد؛ برادر بزرگ‌تر باشد؛ عمو باشد؛ دایی باشد یا ...

 

کسی که خرجی خانواده را می‌دهد، باید فطریه آن خانواده را به تعداد نفرات پرداخت کند.

 

سؤال دیگر این است که آیا راه سومی هم وجود دارد که جنس و پول ندهیم؟ مثلا لباس به فقیر بدهیم یا مثلا جنس دیگری بدهیم که باید گفت: خیر؛ راه سومی وجود ندارد؛ یا جنس‌های مشخص فطریه را بدهد یا معادل آن، پول بپردازد.

 

نکته دیگر این که ما وقتی فطریه را می‌دهیم، نیازی نیست که به فقیر اعلام کنیم این فطریه است؛ همین مقدار که خودمان نیت داشته باشیم که این مبلغ برای فطریه است، قبول است و نیازی به گفتن آن نیست؛ ممکن است شخص فقیر فکر کند که شما هدیه می‌دهید که اشکالی ندارد.

 

نکته مهم بعدی این که باید فطریه را در شب عید سعید فطر که هوا تاریک و مغرب می‌شود، کنار بگذاریم و حتی الامکان در روز عید فطر بپردازیم.

 

این که می‌گوییم "حتی الامکان" به این دلیل است که خیلی از افراد در همان روز نمی‌توانند بپردازند؛ چرا که قرار است مثلا برای فلان فامیل خود ببرند و در آن روز امکانش نیست که فطریه را به آن فقیر برسانند.

 

سؤال دیگری که انجام می‌شود، این است که آیا می‌توان فطریه را کارت به کارت کرد؟

 

این دارای نکته مهمی است و آن این است که فطریه را باید از مال خود جدا کنیم و کنار بگذاریم و وقتی کنار گذاشتیم، برای فقیر است و نمی‌توان تصرف کرد و نمی‌توان به جای آن پول مبلغی را کارت به کارت کنیم؛ مگر این که اصل فطریه را کارت به کارت کنیم و وقتی فقیر از کارت خود آن مبلغ را گرفت و وصول کرد، در آن زمان است که فطریه را به فقیر پرداخته ایم و به دست او رسانده ایم و در این صورت، تکلیف ما ادا شده است.

 

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته