قاتل خاموش زمستان در کدام استان‌ها بیشترین قربانی را گرفت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ مونوکسید کربن گازی بی رنگ، بی بو، و بی مزه است که اغلب به عنوان «قاتل خاموش» شناخته می‌شود، زیرا این ویژگی‌ها تشخیص آن را دشوار می‌کنند. مونوکسید کربن به واسطه سوختن گاز، چوب، پروپان، زغال چوب یا دیگر انواع سوخت از طریق پیشرانه‌های احتراقی، لوازم خانگی یا سیستم‌های گرمایشی تولید می‌شود. در شرایطی که این منابع به طور معمول یک نگرانی محسوب نمی‌شوند، اما اگر خودرو در فضایی بسته در حال کار باشد، یا سیستم گرمایشی دچار نقص بوده یا از آن به درستی استفاده نشود، میزان مونوکسید کربن می‌تواند به سطوح سمی و خطرناک افزایش یابد که مسمویت فرد یا افرادی را که در آن نزدیکی قرار دارند به همراه دارد.

محمد درآبادی مدیر روابط عمومی سازمان اورژانس کشور در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما با اعلام این که از اول مهر تا ۷ دی امسال بیشترین فوتی مسمومیت با مونوکسید کرین در استان‌های تهران ۲۹ نفر، کرمان ۱۰ نفر، فارس ۱۰ نفر و اصفهان ۱۰ نفر بوده است، می‌گوید: بیشترین مسمویت با مونوکسید کرین نیز در استان‌های تهران با ۵۹۰ نفر، فارس با ۲۸۹ نفر، آذربایجان غربی با ۲۵۸ نفر، خراسان رضوی با ۲۵۳ نفر، البرز با ۱۹۳ نفر اتفاق افتاده که درمان در محل ۶۷۶ نفر و اعزام به مراکز درمانی ۲۱۲۳ نفر بوده است.

سهیلا فلاحی کارشناس سلامت محیط و کار هم در مصاحبه با خبرنگار ما درباره نحوه مسمومیت با مونوکسید کربن می‌گوید: هنگامی که بدن بیش از اندازه مونوکسید کربن تنفس کند، این گاز در خون جایگزین اکسیژن می‌شود. بدون اکسیژن، سلول‌ها در سراسر بدن می‌میرند و فعالیت اندام‌ها متوقف می‌شود.

وی می‌افزاید: هر ساله هزاران نفر در سراسر جهان جان خون را به واسطه تنفس گاز مونوکسید کربن از دست می‌دهند، که شایع‌ترین نشانه هشداردهنده اولیه مسمومیت خفیف با مونوکسید کربن یک نوع سردرد تنشی است. افرادی که مسمومیت با مونوکسید کربن را تجربه کرده اند، آن را به عنوان سردردی مداوم که در قسمت جلو سر احساس می‌شود و دردی مبهم را ایجاد می‌کند، توصیف می‌کنند.

این کارشناس سلامت محیط می‌گوید: با جایگزینی مونوکسید کربن به جای اکسیژن در خون، که مرگ سلول‌ها را به همراه دارد، ضعف عضلانی می‌تواند شکل بگیرد. این شرایط ممکن است انجام دادن فعالیت‌های روزانه مانند پیاده روی را چالش برانگیزتر نماید.

فلاحی با بیان اینکه سرگیجه یکی دیگر از نشانه‌های هشدار دهنده اولیه مسمویت با مونوکسید کربن است. خاطر نشان می‌کند: به همراه تنگی نفس، فردی با مسمومیت مونوکسید کربن ممکن است احساس فشار یا درد در ناحیه سینه را تجربه کند. این درد در ناحیه سینه ممکن است با تندتپشی، تعداد بیش از ۱۰۰ تپش قلب در دقیقه، همراه باشد، همچنین، مسمومیت با مونوکسید کربن ممکن است موجب احساس خواب آلودگی در فرد شود. افراد اغلب این نشانه را به عنوان عاملی نگران کننده در نظر نمی‌گیرند، که موجب به خواب رفتن و تداوم تنفس مونوکسید کربن تا زمان تشدید مسمومیت یا مرگ منجر می‌شود.

وی می‌گوید: مشکلات بینایی و تشنج از علائم بعدی مسمومیت است از آنجایی که تشنج‌ها به طور معمول در شرایط نزدیک به مرگ رخ می‌دهند، کمک پزشکی باید به سرعت در اختیار فرد قرار بگیرد، اما متاسفانه ممکن است مسمومیت از مرز نقطه احیا عبور کرده باشد.

در ادامه این گزارش حسین صفایی کارشناس محیط کار نیز در گفتگو با خبرنگار ما با توصیه اینکه باید به استفاده مناسب از وسایل، ویژگی وسایل گازسوز، نصب استاندارد تاسیسات، بازبینی تجهیزات توجه ویژه‌ای داشته باشیم خاطر نشان می‌کند: باید برای پیشگیری از مسمومیت هرگز با وسایل اشتغال زا در محیط‌های بسته کار نکنید، راه ورود جریان هوا به بخاری یا شومینه را مطلقا مسدود نکنید و اگر بخاری برقی استفاده می‌کنید، از وجود فضای کافی برای تهویه هوا اطمینان حاصل کنید.

وی بازبینی و مراقبت از تجهیزات، نصب تاسیسات به صورت استاندارد را از دیگر راه‌های پیشگیری از مسمومیت بیان می‌کند و می‌افزاید: هرگز از شومینه‌های متحرک، منقل و کباب پز درون خانه استفاده نکنید، به هیچ عنوان برای گرم نگه داشتن محیط زندگی خود از بخاری گازی یا اجاق گاز استفاده نکنید و توجه داشته باشیم که یک ماشین روشن نیز کربن مونوکسید تولید می‌کند؛ در زمستان اگر ماشین خود را روشن می‌کنید و می‌گذارید تا گرم شود، هرگز به کودکان و سرنشینان اجازه نشستن در ماشین را ندهید. اگر از محوطه پارکینگ به محل زندگی شما دری وجود دارد از بسته بودن آن اطمینان حاصل کنید.

وی می‌گوید: کربن مونوکسید خارج شده از ماشین می‌تواند به سرعت فضای پارکینگ را پر کند و به محل زندگی شما گسترش یابد، در این صورت بهتر است ماشین را به فضای خارج از پارکینگ برده تا در معرض خطر گاز گرفتگی قرار نگیرید.

صفایی تاکید می‌کند: استفاده از یک دستگاه هشدار کربن مونوکسید تنها راهی است که می‌توانید از وجود این گاز در منزل خود مطلع شوید. این دستگاه را می‌توان بر روی هر سطحی از منزل خود نصب کرد و دقت داشته باشید که تمام وسایل گازسوز موجود در خانه باید دودکش مجزا و مخصوص خود را داشته باشند، تمام طول مسیر دودکش باید بررسی شود تا در صورت مشاهده نشتی از خطرات احتمالی پیشگیری به عمل آید.

وی توصیه می‌کند که لوله دودکش وسایل گازسوز زمانی که این وسایل روشن هستند، باید داغ باشد. اگر لوله دودکش سرد باشد، احتمال خروج گاز کربن مونوکسید زیاد است، لوله دودکش بخاری گازی باید به صورت عمودی از اتاق خارج شود، در این حالت طول عمودی باید ۳ برابر طول افقی باشد؛ بنابراین حتما باید لوله دودکش به صورت قائم از پشت بخاری خارج شود و حتما باید از لوله‌های H شکل استفاده کنید. این دودکش باید نسبت به سطح پشت بام حداقل ۱ متر بالاتر نصب شده باشد.

این کارشناس محیط شعله آبی بخاری را نشانه سوختن صحیح گاز عنوان می‌کند و می‌افزاید: خانواده‌ها دقت کنند بین دیوار و بخاری حداقل باید ۴۵ سانتی‌متر فاصله وجود داشته باشد، بخاری قطعا باید نیم متر دورتر از پرده‌ها و سایر مواد قابل احتراق نصب شود، طول شلنگ گاز بخاری نباید بیشتر از ۱۲۰ سانتی‌متر باشد و بخاری‌های گازی حتما باید دارای نشان استاندارد و سیستم ODS (سنسور حرارتی) باشند.