۴۱سال بالندگی (گزارش مکتوب)
کشاورزی مازندران در مسیر توسعه
استان مازندران با دارا بودن ۲۲۰هزار هکتار شالیزار و ۱۲۰هزار هکتار باغ و تولید حدود ۸میلیون تُن انواع محصولات کشاورزی، قطب مهم عرصه کشاورزی کشور محسوب میشود.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما مرکز مازندران، رشد و توسعه پایدار کشاورزی یکی از شاخصترین و مهمترین هدفهای هر دولتی است که تحقق آن از طریق تحولات بنیادی همه جانبه در ساختار کشاورزی، مدیریت و بهره برداری مطلوب از منابع و امکانات، سازماندهی و هدایت سنجیده فعالیتها در چار چوب برنامه ریزی علمی و منطقی امکانپذیر خواهد بود.
بر همین اساس، بخش کشاورزی در کلیه برنامههای توسعه کشور از اولویت ویژهای برخوردار بوده و به عنوان محور و اساس توسعه اقتصادی کشور مورد توجه قرار داشته است.
مهمترین معیارهای توسعه پایدار کشاورزی؛ تأمین نیازهای غذایی اساسی نسل حاضر و آینده از نظر کمی و کیفی، ایجاد مشاغل دائمی، حفظ و ارتقای ظرفیت تولیدی منابع طبیعی پایه و منابع تجدید شونده، کاهش آسیب پذیری بخش کشاورزی نسبت به عوامل طبیعی، اقتصادی و اجتماعی و دیگر تهدیدها و تقویت خوداتکایی این بخش میباشد؛ بنابراین با در نظر گرفتن نقش مهم کشاورزی در تولید غذا، اشتغال، حفاظت از منابع طبیعی و بهبود زندگی کشاورزان به عنوان بخش عظیمی از جمعیت جامعه، استفاده بهینه از منابع طبیعی، انسانی و مالی در جهت پایداری تولید مواد غذایی و ایجاد ثروت و توسعه منطقه از اهمیت بسزایی برخوردار است.
تولید بیش از ۶میلیون تُن محصولات کشاورزی در مازندران
استان مازندران با داشتن آب و هوای معتدل و با دارا بودن بارشهایی قابل قبول، یکی از مناطق مستعد در زمینه تولید انواع محصولات کشاورزی است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران میزان تولید محصولات کشاورزی استان را، سالیانه شش میلیون تُن اعلام کرد و گفت: در ۱۴محصول رتبههای برتر را در کشور داریم.
بهادری، مازندران را یکی از استانهای مهم در بخش کشاورزی دانست و بیان کرد: مازندران با تولید این میزان محصولات کشاورزی نقش ویژهای در امنیت غذایی و اشتغالزایی دارد.
وی با اشاره به اینکه استان مازندران در ۱۴محصول حائز رتبههای اول و دوم کشور است گفت: مازندران رتبه نخست را در تولید برنج دارد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه مقام نخست تولید مرکبات در کشور داریم، افزود: استان مازندران مقام دوم در تولید کلزا را دارد و در تولید گوشت سفید، مرغ و تخم مرغ نیز در جایگاه خوبی قرار دارد.
وی تنظیم الگوی کشت استانی را در کاهش مصرف آب بسیار مهم دانست و تاکید کرد: پنبه یک زراعت صنعتی است که توانایی تولید، اشتغال و صنعت را دارد و به دلیل مصرف کم آب میتواند جایگزین محصولات دیگر در استان شود و در گذشته نیز بیش از ۷۰هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان زیر کشت این محصول بود.
بهادری به کشت دانههای روغنی اشاره کرد و گفت: امروز کشور ما به کشت دانههای روغنی نیاز دارد بنابراین باید برنامه ریزیهای لازم در این زمینه نیز صورت گیرد.
معاون جهاد کشاورزی با اعلام اینکه بیش از ۹۰درصد برداشت برنج استان مکانیزه است، گفت: دولت در سالهای اخیر بیش از ۱۰۰میلیارد تومان تسهیلات اعتباری برای مکانیزاسیون به کشاورزان اعطا کرده است.
وی در باره ساخت و سازهای غیرمجاز در زمینهای کشاورزی گفت: در گذشته ویلاسازی را جدی نگرفتند، ولی در چند سال اخیر برخورد با ساخت و سازهای غیرمجاز بسیار سختگیرانه است که نقش رسانهها در جلوگیری از ویلاسازی و آگاهی بخشی به مردم بسیار موثر بود به طوری که امروزه مردم در این زمینه مطالبه گر هستند و هر گونه ساخت و ساز غیرمجاز را پیگیری میکنند.
* بازارهای جهانی در انتظار محصولات کشاورزی مازندران
کاهش درآمدهای نفتی و نوسانات شدید آن، افزایش جمعیت کشور، کاهش قدرت خرید و در نتیجه بر هم خوردن رابطه مبادله به نفع کشورهای صنعتی و پیشرفته در راه تجارت با کشورهای جهان سوم، باید زنگ خطر را برای برنامه ریزان و سیاست گذاران اقتصادی کشور به صدا در آورده باشد و به این باور رسیده باشیم که توسعه صادرات غیرنفتی و رهایی از اقتصاد تک محصولی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
با توجه به اینکه کشورمان به دلیل شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی جزو معدود کشورهای دنیا است که قابلیتهای بالایی در تولید محصولات کشاورزی دارد و از نظر تنوع تولیدات محصولات باغی چهارمین کشور دنیا پس از کشورهای چین، ترکیه و آمریکا است میتوان به عنوان بخشی از استراتژی توسعه صادرات کشور به بخش کشاورزی و باغداری توجه بیشتری نشان داد. بر این اساس میتوان صادرات محصولات کشاورزی را از مهمترین راهکارها برای دستیابی به این اهداف دانست تا جایی که در تحقیقات مرکز پژوهشهای وزارت جهاد کشاورزی مشخص شد: یک درصد رشد در صادرات کشاورزی میتواند ۴دهم درصد اشتغالزایی را افزایش دهد.
در این میان، استان مازندران با دارا بودن ۲۲۰هزار هکتار شالیزار و ۱۲۰هزار هکتار باغ و تولید حدود ۸میلیون تُن انواع محصولات کشاورزی، قطب مهم عرصه کشاورزی کشور محسوب میشود و بزرگترین تولیدکننده ۱۷محصول کشاورزی کشور مانند برنج، مرکبات، گل و گیاه، کیوی، گوشت سفید، آبزی پروری و نهال زیتون است.
این استان حدود هفت درصد کل سطح زیر کشت محصولات سالانه و دائمی کشور را به خود اختصاص داده است که این توانمندی میتواند زمینه مناسبی برای افزایش صادرات غیرنفتی کشور باشد.
مرتضوی از صادرکنندگان محصولات کشاورزی مازندران که در بازار کیوی فعالیت دارد در این باره گفت: نا آشنایی با بازارهای هدف، نبود رویکرد صادرات گرا، نبود سیستم حمل و نقل بین المللی، کمبود انبار و سورتینگ مناسبت، بی ثباتی در نرخ ارز، گواهینامه و قرنطینه از مشکلاتی است که صادرکنندگان مازندران با آن مواجه هستند، اما هرگز نا امید نیستند. وی افزود: در نشستهای مختلف با مسئولان، نظرات کارشناسی برای برون رفت از این دغدغهها مطرح شد و مسئولان هم وعده پیگیری آن را داده اند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار مازندران از صادرات ۷میلیون تن محصولات کشاورزی از استان مازندران خبر داد.
حسن خیریانپور گفت: کشاورزی، گردشگری، صنایع دستی، صنعت معدن و تجارت و خدمات از مزایای استان مازندران است.
معاون استاندار مازندران صادرات محصولات کشاورزی را از مزایای استان برشمرد و افزود: مازندران در ۱۴محصول رتبه نخست کشور را دارد.
وی صنایع دستی، گردشگری، گل و گیاه، گیاهان دارویی، محصولات کشاورزی، دریا و جنگل و راه آهن را از دیگر مزایای استان مازندران برشمرد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار مازندران تصریح کرد: سه بندر و سه فرودگاه فعال، دو تله کابین و ۳۸۰کیلومتر راه ریلی از جذابیتهای منحصر به فرد این استان است.
مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران هم از رونق صادرات محصولات کشاورزی شامل مرکبات، کیوی، برنج و گل و گیاه زینتی به اروپا، کشورهای حوزه خلیج فارس، دریای خزر و روسیه خبر داد.
شهیدی فر با بیان اینکه کشاورزی مسیر خود را پیدا کرده و تحریمها نتوانست در این بخش اثر گذار باشد، گفت: روزانه ۵۰۰تُن مرکبات به کشورهای حوزه خلیج فارس، دریای خزر و روسیه صادر میشود.
وی با اشاره به تولید ۲ونیم میلیون تن مرکبات و ۱۸۰هزار تُن کیوی سالیانه در استان، گفت: کیوی امسال بیش از دو برابر پارسال صادر شد و این روند ادامه دارد.
شهیدی فر افزایش صادرات و استفاده از ظرفیت بالای استان در تولید محصولات کشاورزی را از برنامههای این اداره کل برشمرد و افزود: در تلاش هستیم با رفع موانع ترانزیت، گمرگ و قرنطینه میزان صادرات را افزایش دهیم.
وی گفت: در بحث محصولاتی مانند برنج، مرکبات، لبنیات و گوشت سفید هم گامهای خوبی برداشته شد و نخستین بار بعد از چهل سال توانستیم برنج طارم محلی را به اروپا صادر کنیم.
مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران افزود: ۱۶۰ میلیارد تومان سهمیه تسهیلات سامانه کارا به بخش کشاورزی مازندران اختصاص داده شد
وی گفت: قرار بود جهاد کشاورزی مازندران ۷۵میلیارد تومان از تسهیلات را جذب کند، اما فراتر از این عدد را جذب کرد و هم در استان و هم در کشور در جذب تسهیلات سامانه کارا رتبه اول را به خود اختصاص دادیم.
وی عمده محصولات صادراتی به خارج کشور را انواع فرآوردههای لبنی، مرکبات، گل و گیاه زینتی، کیوی، سیب درختی، پیاز و سیب زمینی، مرغ، ماهی و میگو برشمرد و تصریح کرد: این محصولات به کشورهای عراق، ترکمنستان، فدراسیون روسیه، افغانستان، آذربایجان و قزاقستان صادر شده است.
* تنوع کشت، برگ طلایی مازندران
در مازندران بیش از ۴۵نوع محصول زراعی قابل کشت است که مهمترین آنها برنج، گندم، جو، سویا، کلزا، ذرت، نباتات علوفهای، انواع سبزی و صیفی جات است.
معروف است که در مازندران، همه چیز سبز میشود و هر چیز مردهای، با قرار گرفتن در زمین این استان، حیات مییابد و جوانههای زندگی خود را میرویاند.
از مهمترین محصولات کشاورزی مازندران، برنج است که در سطح بیش از ۲۱۰هزار هکتار و نیز ۳۲هزار هکتار نشاء مجدد و حدود ۵۵هزار هکتار پرورش رتون با تولید حدود یک میلیون و ۳۰۰هزار تُن شلتوک، دانههای روغنی شامل کلزا، سویا و آفتابگردان با سطحی حدود ۲۳هزار و ۶۰۰هکتار و تولید ۵۵هزار تُن، رتبه چهارم کشور را عاید مازندران کرده است.
نباتات علوفهای شامل ذرت علوفهای، ذرت دانهای، شبدر برسیم، جو، یونجه، اسپرس و ذرت خوشهای با سطح ۱۴۶هزار هکتار و تولید سه میلیون و ۲۱۰هزار تُن علوفه سبز از ۴.۶درصد سطح و ۲۴درصد تولید کشور، دیگر محور کشاورزی مازندران را تشکیل میدهد.
همچنین ۸۵درصد شبدر برسیم کشور در این استان کشت میشود، دانههای روغنی شامل کلزا، سویا و آفتابگردان با سطحی حدود ۲۳هزار و ۶۰۰هکتار و تولید ۵۵هزار تُن، رتبه چهارم کشور را عاید مازندران کرده است.
گندم، محصول دیگر کشاورزی مازندران است که با سطحی حدود ۵۶هزار هکتار و تولید بیش از ۱۹۴هزار تُن، رتبه ظرفیت توسعه کشاورزی و تنوعبخشی به محصولات در مازندران حیرتآور است و نیازمند برنامهریزی برای شکوفایی این توانمندیهاست.
از دیگر محصولات زراعی استان مازندران میتوان از انواع سبزی و صیفیجات و حبوبات و نباتات صنعتی نام برد که با سطح حدود ۵۷هزار هکتار و تولیدی بالغ بر ۸۵۰هزار تُن علاوه بر مصرف داخلی به استانهای همجوار نیز محصولات خود را صادر میکند.
* مازندران، پیشرو در تولید محصولات شیلاتی
به گفته مدیرکل شیلات مازندران، این استان ۲۰درصد تولید ماهیان پرورشی، ۷۰درصد ماهیان کیلکا و ۴۳درصد ماهیان استخوانی استانهای شمالی را بخود اختصاص داده است.
محمدزاده میزان صادرات آبزیان مازندران را ۱۰هزار و ۵۰۰تُن اعلام کرد و افزود:در بحث صادرات ماهیان خاویار پرورشی نیز رتبه نخست را دارا هستیم.
وی تصریح کرد: ۲۳۴مزرعه پرورش ماهی در استان وجود دارد و میزان تولید ماهیان سردآبی استان در سالهای قبل ۱۶هزار و ۵۰۰تُن و تولید ماهیان خاویاری ۱۲۷تُن بوده است.
وی با اشاره به اینکه تولید ماهیان زینتی در استان یک فرصت بوده، اظهار داشت: با توجه به شرایط آب و هوایی استان سالانه دو میلیون و ۴۰۰هزار قطعه ماهیان زینتی در ۴۰مزرعه پرورشی ماهی استان تولید میشود.
مدیرکل شیلات مازندران خاطر نشان کرد: تعداد ۴۴فرورند شناور صید ماهی کیلکا در استان فعال است و ۱۶کارخانه پودر ماهی، ۹کارخانه تولید کنسرو، چهار کارخانه بسته بندی در استان وجود دارد.
مدیرکل شیلات مازندران افزود: میزان تولید ماهیان پرورشی استان، سالیانه حدود ۷۰هزار تُن است.
* تولیدات دامی در مسیر افزایش
مازندران یکی از مناطقی است که موهبت خدادادی و شرایط آب و هوایی مناسب موجب شده تا رغبت برای دامپروری دامهای سبک و سنگین در مازندران نسبت به دیگر مناطق کشور بیشتر باشد.
طبق آمارهای به دست آمده از سازمان جهاد کشاورزی مازندران، تعداد دامهای سبک و سنگین نیز در دامداریهای سنتی و صنعتی استان افزایش قابل توجهی داشته است. تعداد دام سنگین شامل گاومیش، اصیل و دورگه در دامداریهای استان سال۹۶، بیش از ۷۶۴هزار رأس بوده که این مقدار در مقایسه با ۷۴۴هزار و ۲۱۷رأس دام سنگین استان در سال۹۵ نشان از افزایش تعداد این واحدهای دامی میدهد.
در بخش دام سبک شامل گوسفند، بره، بز و برغاله، مازندران در سال۹۵ دارای ۲میلیون ۶۹۸هزار و ۲۸۱رأس دام سبک بود که این مقدار در سال۹۶ به ۲میلیون ۷۴۷هزار و ۳۶۷رأس رسید. نکته قابل تأمل اینجاست که سازمان جهاد کشاورزی این آمار را در سال۹۷ نیز رو به رشد دانسته است.
* مازندران، رتبه نخست تولید گل و گیاه کشور
مازندران با تولید و عرضه سالانه ۴۳۰میلیون انواع گل و گیاه زینتی در جایگاه نخست تولید گل و گیاه کشور قرار دارد.
مجری طرحهای گلخانهای جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به فعالیت چهار هزار و ۳۳۱بهرهبردار در زمینه گل و گیاه در استان گفت: ۲۱میلیون گلدان، ۲۶۶میلیون گل شاخه بریده، ۸۵میلیون اصله درخت و درختچه زینتی، ۵۳میلیون بوته گلهای فصلی و نشایی و پنج میلیون پیازو پیازچه سالانه در مازندران تولید میشود.
وی به رتبههای برترمازندران در بخش گل و گیاه کشور اشاره کرد و افزود: رتبه نخست را در تولید درخت و درختچه زینتی و گلهای آپارتمانی و رتبه سوم را در تولید گلهای شاخه بریده کشور داریم.
مجری طرحهای گلخانهای جهاد کشاورزی مازندران گفت: میزان صادرات گل و گیاه به خارج از کشور ۰.۵درصد معادل دو میلیون اصله، شاخه، گلدان به کشورهای آسیای میانه، حوزه خلیج فارس و عراق است.
به گفته وی سالانه میزان ارزآوری در گلخانههای مدرن ۱۰۰هزار دلار و گلخانه معمولی ۲۰تا۵۰ هزار دلار در هر هکتار است.
وی سطح زیرکشت گل و گیاه را در مازندران یک هزار و ۳۳هکتار عنوان کرد و افزود: ۳۰۲هکتار در فضای بسته و ۷۳۱هکتار در فضای باز اعلام کرد.
امید است با بهره گیری از همه ظرفیتهای استان مازندران در راه تولید بیشتر و خودکفایی گام برداریم تا علاوه بر بی نیازی داخلی، برای صادرات بیشتر هم پیشگام باشیم.
برای دیدن مقالات علمی به سایت زیر رجوع کنید.