پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
اما و اگر‌های طرح شبکه فاضلاب استان
از مخالفت‌ها با اصل طرح تا میزان اجرا، توسعه و اثربخشی طرح فاضلاب در شهرستان‌های استان یزد
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد، شبکه فاضلاب، شبکه‌ای که پساب حاصل از مصارف خانگی و صنعتی را بدون آلودگی منابع زیرزمینی منتقل می‌کند. اجرای این طرح از سال ۱۳۷۸ در استان یزد آغاز شده است. قرار است شبکه فاضلاب در تمام شهرستان‌های استان یزد اجرا شود.
با این همه اجرای این طرح با، اما و اگر‌های مختلفی مواجه است. خشک شدن منابع زیرزمینی یکی از این، اما و اگرهاست که استان خشک و کویری یزد را با مشکلی به نام فرونشست زمین مواجه می‌کند. اما از دیگر سو آلودگی منابع آبی زیرزمینی هم از دیگر مواردیست که ضرورت اجرای طرح فاضلاب را دوچندان می‌کند.
پساب فاضلاب یکی از راه‌های تامین آب
یکی از راهکار‌های تامین آب در دنیا استفاده از پساب فاضلاب است، آب حاصل از تصفیه فاضلاب می‌تواند هم برای توسعه صنعت مهم باشد و هم بخش‌هایی از نیاز کشاورزان را مرتفع سازد.
پساب فاضلاب یکی از راه‌های تامین آب
یکی از راهکار‌های تامین آب در دنیا استفاده از پساب فاضلاب است، آب حاصل از تصفیه فاضلاب می‌تواند هم برای توسعه صنعت مهم باشد و هم بخش‌هایی از نیاز کشاورزان را مرتفع سازد.
بسیاری در استان یزد، چشم امیدشان به اجرای طرح عظیم فاضلاب بود تا آب حاصل از ان را حداقل هم که باشد برای توسعه صنعت و کشاورزی استفاده کنند.
حدود بیست سال قبل بود که اجرای شبکه فاضلاب در شهر یزد اغاز شد. اجرای ۶۷۰ کیلومتر شبکه هشت کیلومتر خط انتقال و احداث تصفیه خانه، بخشی از اقدامات انجام شده در این راستاست.
همه این اقدمات منجر به خروج ۳۰۰ لیتر آب تصفیه شده از فاضلاب یزد شده که البته انباشت آن طی این ۲۰ سال، آن را به دریاچه‌ای تبدیل کرده است.
آبی که قرار بود به مصرف صنعت و فضای سبز برسد حالا معضلی برای ساکنان اطرافش شده و بوی بد و پشه ازارشان می‌دهد.
آنگونه که مدیر عامل اب و فاضلاب استان می‌گوید میانگین مصرف اب در شهر یزد در حال حاضر ۲ هزار لیتر در ثانیه است که ۷۰ درصد آن به فاضلاب تبدیل می‌شود، یعنی در هر شبانه روز ۱۴۰۰ لیتر فاضلاب در یزد تولید می‌شود.
ریاضتی افزود: با همه اقدامات انجام شده تنها ۳۰ درصد شهروندان یزد از شبکه فاضلاب بهره مندند.
او نبود اعتبارات لازم برای تکمیل این طرح و مهمتر از آن استقبال نکردن مردم از شبکه فاضلاب را اصلی‌ترین دلایل پوشش کمِ شبکه فاضلاب یزد می‌داند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان یزد می‌گوید: در مناطقی که مردم با بستر سنگی مواجهند و برای حفر چاه مشکل دارند برای اتصال به شبکه فاضلاب مشتاقند، اما در دیگر مناطق تمایلی به این کار ندارند.
تعیین تکلیف ۷۰ درصد باقیمانده فاضلاب شهر یزد
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان یزد خبر خوبی هم از ادامه اجرای طرح شبکه فاضلاب یزد دارد و می‌گوید: برنامه ریزی‌های خوبی برای ادامه کار انجام شده است.
ریاضتی از انتشار فراخوان سرمایه گذاری برای اجرای این طرح مهم تا یک ماه اینده خبر می‌دهد و می‌گوید: سرمایه گذاری برای اجرای این طرح حدود هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است که در مدت سه سال اجرا خواهد شد.
او گفت: در این مدت هزار و ۷۰۰ کیلومتر شبکه و یک تصفیه خانه جدید نیز احداث خواهد شد.
مدیر عامل آبفا افزود: حجم بالای سرمایه گذاری در اجرای این طرح از توان دولت خارج است و برای همین با مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی انجام خواهد شد.
ریاضتی این نکته را هم گفت که با توجه به مشکلات اقتصادی و تحریم ها، احتمالا حجم سرمایه گذاری برای اجرای این طرح تا دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان هم افزایش خواهد یافت.
برنامه ریزی برای استفاده از پساب فاضلاب
با این حال مهمتر از اجرای این طرح مهم و تاثیر گذار برنامه ریزی مناسب برای استفاده از آب حاصل از تصفیه فاضلاب در سال‌های اینده خواهد بود که البته در این مورد هم برنامه ریزی‌هایی شده است.
معاون امور عمرانی استاندار می‌گوید: آب حاصل از تصفیه فاضلاب برای توسعه تولید و صنعت استان استفاده خواهد شد.
صادقیان گفت: دو پهنه صنعتی در جاده یزد- طبس و بافق طراحی شده که قرار است آب مورد نیاز آن از تصفیه فاضلاب یزد تامین شود.
به نظر می‌رسد حداقل در سال‌های آینده باید خوش بین بود که فاضلاب و آب حاصل از آن برای رونق و آبادانی و توسعه استان بیشتر موثر خواهد بود.
فاضلاب در دیگر شهرستان‌های استان یزد
از یزد پا را فراتر می‌گذاریم و به دیگر شهرستان‌ها هم سری می‌زنیم تا ببینیم وضعیت اجرای طرح‌های فاضلاب شهری در این مناطق چگونه است.
در اردکان توسط شرکت صنعتی و معدنی چادر ملو طرح شبکه و تصفیه خانه فاضلاب اجرا و در برخی مناطق این شهر انشعاب آن نیز وصل شده است.
با این حال به نظر می‌رسد تنها حدود ۲۰ درصد مشترکان استقبال کرده اند و گسترش ان به کندی پیش می‌رود.
مهم این است که مجری این طرح، آب حاصل از تصفیه فاضلاب را برای اجرای طرح‌های صنعتی خود منتقل می‌کند.
در شهر تفت شبکه فاضلاب شهری اجرا شده و در حال بهره برداری است. این طرح در شهر‌های میبد و بافق، نیمه دوم امسال به بهره برداری خواهد رسید.
آنگونه که فلاح فرماندار میبد می‌گوید: اجرای این طرح نقش قابل توجهی در ایجاد اشتغال هم خواهد داشت.
در مهریز اگرچه اجرای شبکه فاضلاب با مخالفت‌هایی روبرو بود، اما همگان ان را ضرورتی انکار ناپذیر می‌دانند.
در شهرستان‌های اشکذر، خاتم و بهاباد تاکنون اقدامی برای اجرای شبکه فاضلاب انجام نشده است، اما در شهرستان ابرکوه بدلیل بافت سنگی این منطقه اجرای آن از هر کجای استان ضروری‌تر است و در حال اجرا هم هست.
فلاح یکی از شهروندان ابرکویی است که می‌گوید: مجبور است هر سال چاه فاضلاب خانه اش را تخلیه کند چراکه نتوانسته است بدلیل بستر سنگی شهر چاه عمیقی حفر کند و این موضوع هزینه‌های او را افزایش داده و خواستار اجرای هر چه سریعتر شبکه فاضلاب است.
فاضلاب‌ها تهدیدی برای آلودگی سفره‌های زیر زمینی
در شرایط فعلی که آلودگی فاضلاب از میکروبی به صنعتی و شیمیایی تغییر کرده اند اجرای طرح فاضلاب با شدت و جدیت بیشتری دنبال می‌شود.
دکتر سمسار یزدی یکی از صاحب نظران حوزه آب و قنات در کشور است. او می‌گوید: ورود هر لیتر فاضلاب به زمین و سفره‌های آب زیر زمینی می‌تواند ۵۰ متر مکعب آب را آلوده کند، این یعنی ۵۰ برابر بیشتر که تهدیدی جدی برای سفره‌های آب زیر زمینی است.
دکتر سمسار یزدی معتقد است آلودگی‌های فاضلاب در شرایط کنونی از آلودگی‌های میکروبی به شیمیایی و صنعتی تغییر کرده و این موضوع نگرانی‌های زیادی را بدنبال داشته است.
او اصلی‌ترین راهکار جلوگیری از ورود این آلودگی‌ها به سفره‌های آب زیر زمینی را اجرای شبکه فاضلاب می‌داند چراکه تا حد زیادی از این کار پیشگیری می‌کند.
با این حال مخالفان می‌گویند: شبکه فاضلاب و انتقال فاضلاب به بیرون شهر موجب خشک شدن زمین‌ها و فرونشست زمین خواهد شد.
حتی اجرای طرح فاضلاب شهری یزد و ایجاد تصفیه خانه آن در چند قدمی مرکز استان و آلودگی‌هایی که در شهر شاهدیه بوجود آورده به شدت مخالفت‌ها برای اجرای این طرح افزوده است.
طرحی که اجرای ناقص آن دریاچه‌ای را در منطقه کویری ایجاد کرده و هر روز آب آن در حال تبخیر شدن است و حاصل آن برای شصت هزار نفر شده پشه‌ها و بوی نامطبوع.
تعرفه فاضلاب
آنگونه که غلمان معاون اب و فاضلاب استان می‌گوید: ۷۰ درصد آب مصرفی مشترکان به فاضلاب تبدیل می‌شود و هر مشترک نیز می‌بایست حدود ۷۰ درصد آب بهای خود را به عنوان بهای انتقال فاضلاب بپردازد.
اگرچه شاید این میزان تعرفه فاضلاب برای برخی شهروندان بالاست، اما بجز این هزینه‌های انشعاب فاضلاب، اجرای انشعاب نیز چیز کمی نیست و هر مشترک باید چیزی بیش از دو سه میلیون تومان را برای این کار کنار بگذارد تا بتواند فاضلاب خانه خود را وارد شبکه فاضلاب شهری کند.
بر اساس قانون باید ۳۰ درصد پساب حاصل از تصفیه فاضلاب نیز به سفره‌های آب زیر زمینی برگردد.
این اقدام هم تغذیه سفره‌های اب زیر زمینی را تامین و هم برخی نگرانی‌های زیست محیطی را برطرف می‌کند، مسئله‌ای که باید با جدیت دنبال شود تا آب حاصل از تصفیه فاضلاب به درستی استفاده شود تا مثل مرحله اول آن برای مردم مشکل ساز نباشد.
طرحی که اگر خوب اجرا نشود
طرح فاضلاب حالا حدود سی درصد در شهر یزد اجرا شده، اما اجرای نادرست آن باعث شده تا دریاچه‌ای فاضلابی در کویر تشکیل شود و آب‌هایی که می‌تواند تغذیه کننده منابع زیرزمینی باشد با تابش آفتاب تبخیر شود.
درست است که اجرای طرح فاضلاب طرحی مفید و ثمربخش است، اما شرط آن این است که از فاضلاب به خوبی استفاده شود و بهای این طرح از بین رفتن منابع زیرزمینی نباشد.
نویسنده: غلامرضا استاد
نظر شما