خطر اصلی داعش؛ گفتمان و شیوه تکفیری آن است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، متن این مصاحبه اختصاصی به این شرح است:
خبرنگار: از اینکه این فرصت را در اختیار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران قرار دادید تا با شما گفتگو کنیم از شما سپاسگزارم.
آقای بارزانی، اقلیم کردستان عراق در جریان  حملات داعش به این منطقه دچار خسارت‌های مادی و انسانی زیادی شد. تهدید داعش و گروه‌های تروریستی همچنان نه فقط بر عراق بلکه بر منطقه سایه افکنده است. متاسفانه  برخی از کشورهای منطقه همچنان از داعش و گروه‌های افراطی حمایت مالی، لجستیکی و تسلیحاتی می‌کنند. فکر می کنید این کشورها از حمایت این تروریست‌ها چه هدفی را دنبال می کنند؟
بارزانی: خوشحالم از اینکه تشریف آوردید و این مصاحبه را انجام می‌دهیم. مسئله داعش همانطور که اشاره کردید، تهدیدی نه‌تنها برای اقلیم کردستان و عراق بلکه برای کل منطقه و کل جهان است. داعش پدیده ای است که اصلا تصورش را نمی کردیم بعد از سال 2014  به چنین مشکلی تبدیل شود. برای ما شوک بود. زمانی که اینها آمدند اول موصل را گرفتند و بعد از موصل به اقلیم  حمله کردند. واقعیتش این است که بعد از سال 2003 وقتی که صدام سقوط کرد، راهبرد ما بیشتر کار روی زیرساخت ها و آبادانی کردستان بود. این مردم در زمان صدام  خیلی زحمت کشیدند و فکر کردیم الآن دیگر بعد از سقوطش، این زیرساخت‌ها را درست کنیم.
فکر کردیم اگر تهدیدی از طرف خارج هم به مرزهای عراق بشود، ارتش عراق باید بیشتر پاسخگو باشد که  متاسفانه اینجوری نشد و داعش به کردستان عراق هم حمله کرد و تاکنون ما در اقلیم کردستان حدود  1300 شهید و 7000 زخمی داده‌ایم.
مشکل داعش صرفا از نظر نظامی نیست، تهدید داعش گفتمان داعش است که تهدیدی است برای کل  منطقه. واقعیت امر این است که  اگر کشوری به هر لحاظی فکر کند که در یک زمانی و مقطعی، داعش در راستای منافع هر یک از این کشورها  قدم برمی‌دارد اشتباه بزرگی است.
داعش تهدیدی است برای کل  منطقه و باید کشورهای منطقه به طور جدی با هم همکاری کنند؛ نه‌تنها در  بعد نظامی داعش، بلکه در مسئله گفتمان و تهدید تکفیری داعش در منطقه. به نظر من  خطر داعش  بیشتر گفتمان و شیوه تکفیری داعش است.

خبرنگار: اما می بینیم که همچنان برخی از کشورها  از داعش حمایت می کنند. چه حرفی برای آنها دارید؟
بارزانی: من حرفم برای این کشورها این است که اگر واقعا فکر می‌کنند حمایت از داعش به نفع آنهاست، اینها مطمئن باشند درست است که امروز داعش در عراق و سوریه مشکل است، ولی مطمئنا اینها خطری هستند برای این کشورها و این کشورها باید این را درک کنند که تهدید داعش برای کشورهای منطقه هم خواهد بود.

خبرنگار: برخی از جریانات سیاسی در امریکا و همچنین دولت عربستان عمدتاً از تجزیه عراق به سه بخش کردنشین، سنی‌نشین و شیعه‌نشین سخن می‌گویند که در اصل می توان گفت این نوع تفکر و این اظهارات تمامیت ارضی عراق را خدشه‌ دار می کند. فکر می کنید چرا اینها دنبال این مسئله هستند؟
بارزانی: سیاست ما به عنوان  اقلیم کردستان این است که در حل مشکل کرد در یک چارچوب جغرافیایی به اسم عراق، این را دنبال و فکر می‌کنیم مصلحت عراق هم در این است. در زمانی که انتخابات عراق برگزار شد اینجوری بود که شیعه‌ها به شیعه‌ها رأی دادند، کردها به کردها و سنی‌ها به سنی‌ها، اما ما باید یک فرمولی پیدا کنیم و دنبالش باشیم که بتوانیم یک همزیستی مسالمت‌آمیز در عراق با هم داشته باشیم .
اولویت الآن ما  داعش است، داعش در صدر اولویت های ماست و  برای از بین بردن داعش آماده همکاری با بغداد و سایر کشورهای منطقه هستیم که من فکر می کنم  الان این مسئله داعش و تهدید داعش باید برای کل کشورهای منطقه در اولویت باشد.

خبرنگار: زمانی که داعش به کردستان عراق حمله کرد، ایران یکی از کشورهایی بود که به مردم  کردستان و اقلیم  کردستان کمک  کرد. شما نقش ایران را در مقابله با تروریسم وداعش چطور می‌بینید؟
بارزانی: البته این اولین باری نبود که جمهوری اسلامی ایران به کردها  کمک می کند، درتمام مراحل تاریخی همیشه کردها ایران را در کنار خودشان داشتند. در زمانی که حلبچه  بمباران شد صدای مظلومیت حلبچه از طریق ایران به دنیا فرستاده شد وگرنه اصلا  کسی خبر نداشت واقعا در حلبچه چه خبر است. بعد از آن  وقتی که مردم کرد در عراق دچار مشکل شدند، درهای جمهوری اسلامی ایران برای میلیون‌ها  آواره و پناهنده باز شد. زمانی هم که داعش به کردستان  عراق حمله کرد، بله جمهوری اسلامی ایران از اولین کشورهایی بود که به ما کمک  کرد.
ما آن شب و آن وضعیتی را که داعش به کردستان حمله کرد هیچ وقت فراموش نمی کنیم. برخی نیروهای نظامی و وزارت اطلاعات ایران آنجا بودند که واقعا کمک کردند. ما این نقش جمهوری اسلامی را نقش بسیار مثبتی می دانیم. اینجا باید از این طریق مراتب تشکر خودمان را از رهبری ایران و جمهوری اسلامی و تمام  مسئولان  ایران ابراز کنیم. نقش بسیار مثبتی داشتند و الان هم همین نقش را چه در عراق و چه در کردستان درمورد مسئله داعش دنبال می‌کنند.

خبرنگار: این نقش را شما درمورد دیگر کشورها در منطقه چطور تعریف می‌کنید؛ کشورهایی مثل ترکیه، عربستان، اردن و قطر که از تروریست‌ها حمایت می‌کنند؟
بارزانی: فکر می کنم این تهدیدی است برای همه آن کشورها، نه‌فقط برای عراق یا کردستان. هر کشوری که واقعا بخواهد از داعش حمایت کند باید این را بداند که داعش دشمن مشترک همه ماست و  این لازمه‌اش یک نوع اراده، یک نوع نقشه و یک نوع  راهکاری است که  همه کشورها باید با هم علیه داعش همکاری کنند. ما فکر می کنیم  این تنها راه مبارزه با داعش است.

خبرنگار: اکنون اقلیم کردستان  عراق دچار یک  بحران جانشینی شده است. فکر می کنید برای برون‌رفت از این  بحران چه باید کرد؟
بارزانی: این موضوع به هر حال یک موضوع داخلی اقلیم است. من فکر می کنم با گفتگو می‌توانیم این مشکل را حل کنیم. خود آقای مسعود بارزانی که رئیس اقلیم  است چندین بار این را گفته است. از نظر قانونی بخواهیم  این را حساب کنیم، ایشان این پشتوانه قانونی را برای ادامه ندارد و این را درخواست کرد. یا اینکه احزاب به یک توافقی برسند که او بتواند این دو سال را ادامه بدهد؛ دلیلش هم  مسئله داعش و تهدیدات امنیتی است که  کردستان و عراق  را  تهدید می‌کند و اگر اینها موافق نیستند می توانند کسی را کاندید کنند که جانشین بشود. واقعیت آنچه از طرف آقای بارزانی منتشر شده همین است و ما فکر می کنیم که با گفتگو و با همفکری  سایر گروه‌ها در کردستان عراق می توانیم  این مسئله را حل کنیم.

خبرنگار: الان مشکل چیست که این مدت طول کشیده است؟
بارزانی: اولین بار وقتی که اینها  این مسئله را به پارلمان بردند، نتوانستند آراء لازم را به دست بیاورند. اینکه الآن این موضوع طول کشیده واقعیت  این است که خودشان هم نمی دانند چه می‌خواهند. وقتی آقای بازرانی می‌گوید یا این دو سال به لحاظ تهدید امنیتی که روی  اقلیم است من آماده هستم این را ادامه بدهم اگر موافق باشید یا اینکه کسی را کاندید بکنید اگر اینها واقعاً کاندیدی دارند ما استقبال می کنیم و  اگر کاندیدی ندارند الآن اولویت مسئله جنگ با داعش است. اینها باید اجازه بدهند آقای بازرانی این دو سال را  تمام کند و حالا  بعد از این دو سال انتخابات برگزار می شود و هر  کس رئیس اقلیم  بشود آن موقع ما به او تبریک می گوییم.

خبرنگار: ادامه این بحران یا چالش داخلی  یعنی اختلافاتی که بین گروه های کرد در اقلیم کردستان عراق وجود دارد به نوعی شاید بشود گفت یک چالش جدی برای هویت سیاسی اقلیم است. نظرتان در این باره چیست ؟
بارزانی: ما در اقلیم کردستان با اتحادیه میهنی کردستان روابط  بسیار خوبی داریم. کسانی که در اقلیم به دفاتر حزب ما در منطقه سلیمانیه حمله کردند از صد نفر بیشتر نبودند اما اینها توانستند  یک مشکل جدی ایجاد کنند. حالا این مشکل در کردستان  اینقدر جدی  نیست ولی بازتابش در منطقه واقعا بازتاب بسیار بدی هم برای اقلیم بود و هم برای دوستان ما در منطقه. مثلا در این سفری که به جمهوری اسلامی  ایران برای شرکت در نشست مونیخ داشتم، می دیدیم دوستان و مسئولان در جمهوری اسلامی واقعا می خواهند  که این مشکل با سایر گروه‌ها از طریق گفتگو حل شود که من امیدوارم بتوانیم  به یک راه حل، چارچوب و تفاهم برسیم .

خبرنگار: آیا این امیدواری و اراده سیاسی  از طرف احزاب مقابل هم هست؟
بارزانی: از طرف اتحادیه هست 100 درصد و این برای ما مهم است؛ اتحادیه به عنوان شریک  اصلی ما در کردستان عراق این مهم است و ما این را در اتحادیه می بینیم و  البته در سایر گروه‌ها حتی در خود گروه گوران و سایر احزاب اسلامی هم واقعا این اراده را می بینیم که اینها احساس می کنند که الان وقتش نیست این مشکلات را درست کنند.

خبرنگار: اصولا نوع نگاه  آقای مسعود بارزانی به این بحران چیست و راه برون‌رفت از آن را چه می‌داند؟
بارزانی: آقای بارزانی مطمئن است که یک پشتوانه قانونی ندارد و  این را درک می‌کند و راه برون‌‌رفت را اینجوری می بیند که این دو سال را ادامه بدهد و در انتخابات بعد از آن هر کسی رئیس اقلیم بشود آقای بارزانی این امانت را  تحویل بدهد.

خبرنگار: آیا می توان گفت نشانه هایی از دخالت  برخی کشورهای منطقه یا  فرامنطقه ای در این بحران وجود دارد؟
بارزانی: من فکر نمی کنم که دخالت به صورتی که بخواهند مشکل را بیشتر کنند وجود داشته باشد، این را واقعا نمی بینیم.
 
خبرنگار: دولت ترکیه چالش‌هایی با حزب پ ک ک  به عنوان یک حزب کردی در این کشور دارد. شما نوع مناسباتتان با حزب پ ک ک و دولت ترکیه چگونه است و این اختلافات را چطور ارزیابی می‌کنید؟
بارزانی: روابط ما به عنوان اقلیم کردستان با ترکیه روابط خوبی است. ما با همه همسایگانمان روابط خوبی داریم و سعی کرده‌ایم یک عاملی برای آرامش و ثبات در منطقه باشیم. در سال‌های گذشته سیاست ما همین بوده است و این سیاست را هم واقعا دنبال کرده‌ایم. از روز اول تا الان در این چارچوب و در این راستا روابطمان با ترکیه روابط خوبی بوده است. مسئله پ ک ک و ترکیه  یک مسئله و چالش بزرگی است  در ترکیه.
در چند سال گذشته یک پروسه سیاسی در ترکیه برای حل این مشکل وجود داشت ولی متاسفانه تا الان این پروسه آشتی و آرامش در ترکیه به نتیجه نرسیده است. ما نگران وضعی هستیم که اکنون ایجاد شده است و ما فکر می کنیم زمانی این تشنج بالا گرفت  که پ ک ک چند نفر از افراد پلیس ترکیه را کشت و اعلام مسئولیت کرد.
این، اوضاع را وخیم‌تر و بدتر کرد، ولی  در کل احساس نمی کنیم  که مسئله کردی  در ترکیه یک مسئله ای باشد که از راه نظامی حل شود. ما فکر می کنیم این مشکل  بین پ ک ک و  دولت ترکیه باید پشت میز مذاکره حل شود. ما کمک هم کردیم که این امر صورت بگیرد و الان هم سیاست ما این است که این موضوع باید بدون دخالت در امور داخلی ترکیه و ازطریق گفتگو و میز مذاکره حل شود.

خبرنگار: با توجه به اینکه حزب پ ک ک یک حزب کردی در ترکیه است، اقلیم کردستان عراق چه مناسباتی با حزب پ ک ک تعریف کرده است؟
بارزانی: ما تعریف سیاستمان این است که حوزه کار پ ک ک کردستان عراق نیست، حوزه کارش  ترکیه است؛ نه حوزه کارش ایران است و نه عراق. حوزه کار پ ک ک  ترکیه است و ما از هر راه حلی در داخل ترکیه و در چارچوب کشور ترکیه پشتیبانی می‌کنیم و این را به پ ک ک هم صراحتاً گفته‌ایم و آرزوی ما این است که اگر بتوانیم نقش مثبتی برای حل این مشکل در چارچوب دولت ترکیه ایفا کنیم.

خبرنگار: مناسبات اقتصادی ایران  با اقلیم کردستان  هر روز در حال گسترش است اما برخی نارضایی‌ها از عملکرد اقلیم کردستان درباره سرمایه گذاران و صاحبان سرمایه  ایرانی در این اقلیم وجود دارد. فکر می کنید برای حل این مشکل چه باید کرد و  این مشکلات چیست؟
بارزانی: فکر می‌کنم اول اینکه مشکلی وجود ندارد و تبادل تجاری ما با ایران در سال بیش از 5 میلیارد دلار است. زمانی که من این مسئولیت را گرفتم، حجم تبادل تجاری بین جمهوری اسلامی و اقلیم کمتر از یک میلیارد دلار بود الان حدود  5 میلیارد دلار است. ما سه مرز رسمی با جمهوری اسلامی داریم  و روی یک مرز هم داریم  در منطقه سردشت کار می کنیم. به هر حال می خواهم بگویم که روابط اقتصادی ما روابط خوبی است و دارد جلو می رود.
به نظر من، در مسئله سرمایه‌گذاری، بله مشکلاتی هست و مهم‌ترین و بهترین راه حل این مسئله به نظر من این است که باید بخش‌های خصوصی دو طرف فعال شوند و بخش خصوصی بیاید آنجا کار انجام دهد و ما قطعا هیچ گونه محدودیتی برای  سرمایه‌گذاری و شرکت های ایرانی در اقلیم  کردستان نداریم.

خبرنگار: اجمالا اگر بخواهید از بازرگانان و تجار و سرمایه گذاران ایرانی برای کار در اقلیم کردستان دعوت کنید چه پیشنهادی برای آنها دارید و چگونه از آنها استقبال  می‌کنید؟
بارزانی: فکر می‌کنم  با توجه به توافقی که در مسئله هسته‌ای بین ایران و 1+5 شده، فصل تازه‌ای در مسئله روابط اقلیم و ایران به وجود آمده است. البته درست است  الان یک مشکلات جدی از نظر کاری در کردستان داریم ولی امیدواریم که اینها موقت باشد و بتوانیم آنها را حل کنیم. حرف من این است که ما از سرمایه‌داران ایرانی دعوت می کنیم که در کردستان  عراق سرمایه‌گذاری کنند و بدانید که سرمایه گذاری در کردستان  عراق فقط برای کردستان عراق  نیست، ما از بازاری حرف می زنیم  که حدود 30 میلیون  نفر جمعیت دارد و آن کل عراق است. کردستان عراق با توجه به وضع امنی که دارد می تواند جایگاه محکمی باشد برای هر شرکت و سرمایه داری که بخواهد آنجا سرمایه‌گذاری کند و بعدا آن را به تمام عراق برساند.

خبرنگار: شما به عنوان همسایه ایران چه جایگاهی را در سیاست خارجی خودتان برای ایران تعریف کرده‌اید؟
بارزانی: با توجه به روابط تاریخی، فرهنگی و نژادی که ما با ایران به عنوان ایرانی داریم، ایران را در مرتبه روابط با اقلیم کردستان جزو کشورهای اول می دانیم  و فکر می کنیم این روابط ما  با جمهوری اسلامی ایران یک روابط راهبردی در منطقه است و ایران را همیشه دوست خودمان و در کنار خودمان دیده‌ایم و خواهان این هستیم که  واقعیت  این روابط هر چه بیشتر گسترش پیدا کند.

خبرنگار: در پایان بفرمایید که  چشم انداز آینده روابط ایران با اقلیم کردستان را چگونه می بینید؟
بارزانی: من دورنما و چشم انداز آینده این روابط را هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی خوب می‌بینم. الحمدلله مشکلی نیست و واقعیت هم این  است که مشکلی  بین اقلیم و ایران وجود ندارد و با حل مسئله هسته‌ای، به طور یقین فصل تازه‌ای در روابط اقتصادی بین اقلیم کردستان و جمهوری اسلامی ایران ایجاد خواهد شد.